Najstarszy polski reaktor jądrowy MARIA świętuje 50 lat istnienia.
25 października Narodowe Centrum Badań Jądrowych (NCBJ), obchodzące półwiecze działalności reaktora MARIA, organizuje międzynarodowe sympozjum pod tytułem „Jubileusz 50 lat reaktora MARIA”. Podczas wydarzenia zaprezentowany zostanie dorobek wielu pokoleń ekspertów związanych z reaktorem.
Budowę reaktora MARIA rozpoczęto w czerwcu 1970 roku, a jego uruchomienie miało miejsce 18 grudnia 1974 roku. Nazwa reaktora jest hołdem dla Marii Skłodowskiej-Curie, wybitnej badaczki promieniotwórczości. MARIA, będąca częścią NCBJ, nie ma za zadanie wytwarzanie energii elektrycznej, a główną funkcją tego badawczego reaktora jądrowego jest generowanie silnego strumienia neutronów. Dzięki temu możliwe jest napromieniowanie izotopów, które są niezbędne do ratowania ludzkiego życia, wytwarzania nowych materiałów dla różnych sektorów gospodarki oraz prowadzenia różnorodnych badań naukowych. Reaktor umożliwia również szkolenie specjalistów z branży jądrowej.
Obecnie neutrony wytwarzane w reaktorze MARIA są wykorzystywane do produkcji izotopów promieniotwórczych i źródeł promieniowania stosowanych w przemyśle, ochronie środowiska oraz medycynie. Reaktor MARIA jest jednym z głównych światowych dostawców molibdenu-99, wykorzystywanego w diagnostyce i terapii onkologicznej. Ponadto reaktor produkuje inne izotopy, takie jak jod-131, lutet-177, fosfor-32, samar-153, kobalt-60 i holm-166, które są eksportowane pod marką POLATOM do ponad 80 krajów na całym świecie.
MARIA została zaprojektowana i zbudowana przez polskich specjalistów, którzy opracowali parametry fizyczne reaktora, zapewnili jego bezpieczeństwo oraz przeprowadzili pomyślny rozruch. Większość elementów, konstrukcji i układów została wykonana przez polskie zakłady i fabryki oraz pracowników IBJ.
Reaktor MARIA pracuje zwykle od 4000 do 5000 godzin rocznie, z wykorzystaniem 16-26 elementów paliwowych. Zużyte paliwo jądrowe jest magazynowane i chłodzone przez kilka lat, zanim trafia do producenta zajmującego się jego dalszą obróbką. Mimo że reaktor ma już 50 lat, stale modernizowany i ulepszany przez lata, nadal jest jednym z najnowocześniejszych reaktorów badawczych na świecie i może pracować co najmniej do połowy XXI wieku.
MARIA jest obecnie jedynym działającym reaktorem badawczym w Polsce. Wcześniej istniało kilka innych reaktorów, takich jak EWA w Świerku, reaktory mocy zerowej MARYLA, ANNA i AGATA oraz reaktor WANDA, które po pewnym czasie zostały zdemontowane.
Zdjęcie główne artykułu pochodzi ze strony tvp.info.
