Wybór nowego papieża po śmierci Franciszka: jak Kościół dokonuje wyboru następcy?

Zgodnie z ustalonym porządkiem, ciało zmarłego papieża musi zostać złożone do trumny i wystawione na widok publiczny, prawdopodobnie już od środy w Bazylice św. Piotra. Przez kilka dni wierni będą mieli okazję oddać mu ostatni hołd. Równocześnie, żałoba będzie trwała w rodzinnej Argentynie Franciszka, zwłaszcza w Buenos Aires, gdzie przez lata był arcybiskupem.

Ceremonia pogrzebowa musi odbyć się między czwartym a szóstym dniem po śmierci. To będzie uroczystość na skalę światową, z udziałem przywódców państw i tysięcy wiernych. Podczas pogrzebu zostaną uwzględnione ostatnie życzenia Franciszka, m.in. to, by jego ciało zostało pochowane nie w Watykanie, ale w rzymskiej Bazylice Santa Maria Maggiore.

Nadchodzące dni to seria znanych od dwóch tysięcy lat rytuałów. Pierwszy dzień po śmierci papieża

Śmierć papieża uruchamia starożytny mechanizm rytuałów, które mają swoje korzenie ponad dwieście lat w historii Kościoła. Mimo iż papież Franciszek często odbiegał od konserwatywnych tradycji swoich poprzedników, po jego śmierci będzie żegnany zgodnie z długą tradycją Kościoła, podobnie jak Jan Paweł II.

Kamerling, w tym przypadku irlandzki kardynał Kevin Farrell, przejmuje odpowiedzialność za Kościół. To on formalnie stwierdza śmierć papieża, podczas gdy legenda głosi, że śmierć głowy Kościoła uwiarygodnia się poprzez uderzenie trzykrotnie w czoło młotkiem i wymówienie jego imienia chrzestnego, jednak w rzeczywistości to przestarzały mit. Decyzję o śmierci podejmują lekarze, a kamerling nadzoruje całą procedurę.

Kiedy zgon zostaje potwierdzony, kardynał Farrell wypowiada słowa: „Zaprawdę, Franciszek nie żyje”. Papież jest również biskupem Rzymu, więc jego śmierć musi zostać ogłoszona mieszkańcom miasta, co staje się symbolicznym momentem, w którym cały świat dowiaduje się o jego odejściu.

W Watykanie dzwonią dzwony, flagi zostają opuszczone do połowy masztu, a do wszystkich kardynałów rozsyłane są pilne wezwania do przybycia na konsystorz. Kamerling zabezpiecza prywatne mieszkanie papieża, sporządza inwentarz jego rzeczy, poszukuje testamentu i podpisuje akt zgonu. Drzwi są zapieczętowane, a przed wejściem stoi straż.

Ciało Franciszka zostaje przygotowane do pogrzebu. Ubiera się w czerwone szaty liturgiczne (specjalne dla papieży) i następnie przewozi do kaplicy Domus Sanctae Marthae. To tam, jeszcze tego samego dnia, odbędzie się ceremonia złożenia ciała do trumny pod przewodnictwem kamerlinga.

Równocześnie kamerling przejmuje papieski pierścień, nazywany Pierścieniem Rybaka. Kiedyś był on niszczony, by zapobiec fałszerstwom dokumentów, obecnie jest to bardziej symboliczne gest, ale przekaz jest ten sam: pontyfikat dobiegł końca.

Następny dzień po śmierci papieża

Następnego dnia po śmierci papieża Kolegium Kardynałów zbiera się na ogólną kongregację. Wtedy podejmowane są decyzje dotyczące szczegółów pogrzebu, daty rozpoczęcia nowenny żałobnej (Novemdiales) oraz o przeniesieniu ciała do bazyliki św. Piotra, gdzie wierni będą mogli oddać ostatni hołd.

To również czas rozpoczęcia przygotowań do konklawe. Chociaż wielu kardynałów może przybyć do Rzymu w przeciągu kilku godzin, tradycja przewiduje, że konklawe rozpocznie się między 15. a 20. dniem po śmierci papieża. To daje czas nie tylko na organizację uroczystości, ale także na modlitwę i refleksję.

Przygotowanie ciała

Papież zostanie pochowany w trzech trumnach: pierwsza z cyprysu, druga z metalu, a trzecia z drewna dębowego lub wiązowego. W trumnie umieszczane są symbole pontyfikatu: mitra, pastorał oraz woreczek z monetami wybitymi za czasów jego pontyfikatu. Jan Paweł II miał ich 26, po jednej na każdy rok swoich rządów.

Twarz zmarłego jest przykrywana jedwabiem, ciało jest błogosławione wodą święconą, a w trumnie umieszczany jest „rogito” — dokument opisujący życie i dzieło papieża. Jest on odczytywany i podpisywany, a jedna kopia trafia do watykańskiego archiwum.

Mimo że niektórzy papieże byli balsamowani, nie jest to wymóg. Ciało Jana Pawła II nie było balsamowane, ale przeszło odpowiednie zabiegi, by mogło być wystawione publicznie.

Na koniec, przy dźwiękach psalmu 42, trumna jest zapieczętowana.

Pogrzeb

Ciało papieża przez trzy dni będzie wystawione w bazylice św. Piotra. Uroczystość pogrzebowa odbędzie się na placu św. Piotra — jeśli pogoda na to pozwoli. Mszę żałobną poprowadzi dziekan Kolegium Kardynałów, będzie miała charakter tradycyjny z elementami specyficznymi dla pogrzebu papieskiego.

Gwardia Szwajcarska uklęknęła podczas konsekracji, a kazanie, które zostanie wygłoszone, choć opowie o życiu zmarłego, nie będzie formalną mową pogrzebową.

Papież Franciszek życzył sobie, by nie zostać pochowany w kryptach Watykanu, ale w bazylice Matki Bożej Większej, która miała dla niego szczególne znaczenie. Ostateczna decyzja należy jednak do kardynałów. Historia zna przypadki, gdy życzenia papieży nie zostały spełnione.

Po zakończeniu mszy, ciało będzie przeniesione przez „bramę śmierci”, a 10-tonowy dzwon pogrzebowy rozbrzmi nad placem. Papież zostanie pochowany z różańcem, świadectwem zgonu i zniszczonym Pierścieniem Rybaka.

Konklawe

Konklawe to uroczyste zgromadzenie kardynałów w Kaplicy Sykstyńskiej, których zadaniem jest wybór nowego papieża. Może w nim wziąć udział do 120 kardynałów poniżej 80. roku życia. Obrady rozpoczynają się między 15. a 20. dniem po śmierci poprzedniego papieża.

Kardynałowie składają przysięgę milczenia, a po słowach „Extra omnes!”, kaplica zostaje zamknięta. Od tego momentu nie mają kontaktu ze światem zewnętrznym — żadne wiadomości, telefony, nawet media społecznościowe nie są dozwolone.

Głosowania odbywają się cztery razy dziennie, aż któryś z kandydatów uzyska dwie trzecie głosów. Po każdej turze karty wyborcze są spalane: czarny dym oznacza brak decyzji, biały zaś wybór nowego papieża.

Podobnie jak w przeszłości, kardynałowie zamieszkują w Domu Świętej Marty. Cały personel, czyli kucharze, kierowcy i ochroniarze, składają przysięgę zachowania tajemnicy.

Wybór nowego papieża

Gdy wybrany zostaje nowy papież, dziekan Kolegium Kardynałów pyta go: „Czy akceptujesz swój wybór na papieża?” Odpowiedź „Accepto” oznacza jego akceptację na papieża w pełnym tego słowa znaczeniu — duchowym i politycznym przywódcą Watykanu.

Nowy papież udaje się do „Pokoju Łez”, gdzie przywdziewa papieskie szaty i zakłada Pierścień Rybaka. To wzruszający moment, który często towarzyszy łzy wzruszenia.

Następnie papież pojawia się na balkonie bazyliki i ogłasza słynne słowa: „Habemus papam!” — „Mamy papieża!”. Tłum zgromadzony na placu św. Piotra wybucha entuzjazmem.

W ciągu tygodnia odbywa się uroczysta msza inaugurująca pontyfikat, pełna symboli i gestów, potwierdzająca duchowe i moralne przywództwo nowego biskupa Rzymu nad Kościołem katolickim na całym świecie.

Tekst opisujący rytuały i procedury związane z pogrzebem papieża oraz wyborem jego następcy jest niezwykle obszerny i złożony, co pokazuje, że Kościół katolicki ma bogatą tradycję i wiele obrzędów, które sięgają setek lat wstecz. Czynności te odbywają się zgodnie z ustalonymi regułami i przywilejami, co nadaje im wyjątkowy charakter i znaczenie dla wiernych na całym świecie.
Zdjęcie główne artykułu pochodzi ze strony tvp.info.